Landgoed Elswout krijgt nieuwe sluis

Het is zover: de sluis van landgoed Elswout wordt vernieuwd. Reeds jarenlang functioneerde de sluis niet meer goed. De situatie van het grondwater en de klimaatsverandering stellen hogere eisen aan de waterstaatswerken en andere voorzieningen in ons land en is een nieuwe sluis gewoon nodig. Staatsbosbeheer en de Provincie Noord-Holland hebben de "schouders er onder gezet", onder toeziend oog van Hoogheemraadschap van Rijnland.

Elswout watert af naar de Marcelisvaart, die weer met een ander watersysteem in verbinding staat, waarvan o.a. de wateren van de Zanderij en de Brouwerskolk deel van uit maken.

De muren van de sluiskolk worden grotendeels opnieuw opgemetseld. In de verte de Orangerie, die in tijd van nood toch droog moet blijven. In de sluis bevindt zich ook een stuw.

De  oude sluis, wel romantisch om te zien, maar niet bepaald crisisbestendig en ook uit de toon vallend in het prachtige landgoed Elswout.

Het waterplan van Bloemendaal (voorontwerp/definitief), opgesteld door Wareco bv. met medewerking van  Hoogheemraadschap van Rijnland en de Gemeente Bloemendaal biedt de geïnteresseerde lezer veel waardevolle informatie.

Middenduin in zomertooi

Zo geweldig is de zomer tot op heden nog niet, maar de vlakte van Middenduin staat toch uitbundig in bloei.

De bramen zijn niet zo groot als vorig jaar, maar de rijpe smaken toch wel lekker.

De haagwinde, het riet, de wilgen alles staat te pronken.

Ook de meerkoeten en zwanen voelen zich thuis op Middenduin.

En dan komen de herfst en de winter en wordt de vlakte gemaaid en onder water gezet.
Dit terrein was in gebruik als landbouwgrond en werd later tot 1992 gebruikt voor bollenteelt. Staatsbosbeheer is bezig om op deze manier de oorspronkelijke bodemgesteldheid te herstellen: de vlakte laten begroeien, maaien en onderwaterzetten, droogzetten en weer laten begroeien enz. Een cyclus, die al jaren wordt toegepast.

Als het terrein weer onder water staat, dan pronkt de duindoorn, aan de rand van de watervlakte, in september weer met prachtige bessen.

In dit boekje, een uitgave van Nationaal Park Zuid-Kennemerland, staat op bladzijde 10 een foto van het gebied met bloembollen, een opslaghuisje en het karakteristieke bruggetje, dat niet als herinnering  (erfgoed?) behouden is gebleven.

Elswout ... het boek is er!

Over buitenplaats Elswout (vroeger landgoed Elswout genoemd) is veel gepubliceerd (o.a. door Staatsbosbeheer), maar er is nooit een boek geschreven, dat Elswout in brede zin voor het voetlicht brengt. De heer H. Schous uit Haarlem heeft de primeur voor het boek -Elswout Van buitenplaats tot wandelbos-, uitgegeven door uitgeverij Loutje te Haarlem. De oplage bedraagt 1000 exemplaren en is o.a. te koop bij boekhandel A. Vernout, Warmoesstraat, Haarlem. Het boek is echt een must voor de liefhebbers/bewonderaars van buitenplaats Elswout. Het lezen van het boek roept reacties op als: O ja, dat is waar ook; volgende keer toch nog eens goed kijken etc.

Het boek kan ook uitnodigen tot verdere verdieping in de geschiedenis van buitenplaats Elswout. Dit boekje, geschreven door jhr. F.J.E. van Lennep (de bekende familie) is daar een voorbeeld van. Het geeft ook een kijkje in de toenmalige bancaire wereld.

 

Als afsluiting een brochure over de ontwikkeling van Buitenplaats Elswout. Een publicatie van de Rijksdienst voor de Monumentzorg, nu Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het boek van de heer H. Schous maakt heel wat los, dat is de kracht van zijn boek.

Helaas heeft mevr. N. de Jong-Schouwenburg-Brandt de publicatie van het boek niet meer mogen meemaken. Een interview met haar in het dagblad Het Parool, door Mary-Ann Lindo, 14 mei 1992, gaf een leuk overzicht van het reilen en zeilen op buitenplaats Elswout.

Restauratie Middenduin

Middenduin heeft een groot stuk grond, dat jarenlang is gebruikt voor landbouw en uiteindelijk bollenteelt. Tot 1992 heeft bollenteelt plaatsgevonden. Nu is Staatsbosbeheer bezig met verschraling.

In de winter wordt het gebied onder water gezet. Het verrijkt organisch materiaal komt dan bovendrijven.

In de zomer is het gebied volledig volgegroeid.

Vervolgens vindt het maaien plaats en verdwijnen de meststoffen ook. Uiteindelijk zal op deze manier voldoende verschraling worden bereikt.

 

Zo ziet de bodem er uit bij bollen- en snijbloementeelt (voorbeeld uit Castricum, omgeving Kijk Uit  en station Castricum).

Langs een rand van het gebied stroomt ook kwelwater, een olieachtig vlies is te zien.

 

Twee voorbeelden van methoden om het waterniveau te kunnen reguleren.

 

De boerderij staat er nog, het ophaalbruggetje is verdwenen. Zou toch wel een leuke herinnering zijn geweest (agrarisch erfgoed?).

Ook staat er nog een oude grenspaal, die de grens tussen Bloemendaal en Zandvoort aangaf.

De Zanderijvaart is nog gebleven en maakt deel uit van het oppervlaktewatersysteem van Elswout, Brouwerskolk, Brouwersvaart.